Een halve eeuw na Watergate is de onderzoeksjournalistiek beter en scherper geworden. Daar zal de Vlaams-Nederlandse vereniging VVOJ zichzelf tijdens haar twintigste jaarlijkse conferentie – komende vrijdag in Leiden – danig mee feliciteren. Maar een verhaal vertellen? Hier deel 5 en 6 van De Woodstein Controverse
Dat lijkt mij een goed teken. Toen dagbladuitgevers kort na de millenniumwisseling wakker schrokken van het besef dat Google er met hun advertentieomzet vandoor was, konden ze niets beters bedenken dan een strategie van krimp.
De krant kromp.
Redacties krompen.
En nu leek zelfs het nieuws te krimpen – tot de 140 tekens van een tweet.
Je kon voorspellen waar en hoe die Verelendung zou eindigen, alleen nog niet wanneer.
Betere verhalen vertellen
Aan het graf van de laatste levenslange abonnee, dacht ik. Wilde de journalistiek van betekenis blijven, dan moest zij zich onderscheiden van de echoputten op social media. We moesten, zei ik tijdens een congres in Antwerpen, betere verhalen gaan vertellen en die beter gaan vertellen.
Maar het was niet de tijd voor die lange verhalen.
Nederlandse dagbladen dobberden langzaam naar een zielloos bankroet, waardoor ze rijp werden voor overname door twee Vlaamse familiebedrijven die nog wel geloofden in kranten – de Persgroep van de Van Thillo’s, en Mediahuis, dat gecontroleerd wordt door erfgenamen van André Leysen, de in 2015 overleden Antwerpse reder die courantier werd toen hij in 1976 kwaliteitskrant De Standaard redde van een faillissement.
Dat de Nederlandse onderzoeksjournalistiek desalniettemin beter, scherper en internationaler werd, denk aan de Panama Papers, is vooral de verdienste van de VVOJ, en van briljante ‘vakidioten’ als zoekexpert Henk van Ess, die zich verdiepten in moderne research-technieken als datamining. Zijn kennis deelde Van Ess in workshops en op de jaarlijkse VVOJ-conferentie, de toogdag van de Woodies.
Uit het feit dat nu zowel landelijke als regionale dagbladen opnieuw lange onderzoeksverhalen publiceren, mag je concluderen dat ze de ergste crisis te boven zijn. Niet langer wordt alles alleen maar minder. Alleen met dat ‘betere vertellen’ wil het nog niet goed vlotten.
